صنایع دستی سیستان و بلوچستان، جایگاه خود را از دست داده است

 

صنایع دستی سیستان و بلوچستان، جایگاه خود را از دست داده است

پهره..وبلاگ فرهنگی هنری وادبی بلوچستان :زهرا رهدار: صنایع دستی یا همان هنرهای دستی در سیستان و بلوچستان بیانگر چهره و نمادی از زندگی مردمان پرتلاش این استان تاریخی است که در رنگ ها و نقش ها و در هنرهایی همچون سوزن دوزی، گلیم و قالی بافی مفهوم می یابد، صنایعی که در این منطقه بیشتر به صورت سنتی و توسط زنان تولید می شود.

با این حال در کنار این هنرهای دستی صنایع دستی دیگری همانند سفال گری، سکه دوزی، حصیربافی، پرده بافی، چادربافی، پریواردوزی، خامه دوزی و سیاه دوزی نیز از گذشته های دور در سیستان و بلوچستان از جایگاه مناسبی برخوردار بوده است و به طور کلی تولیدات صنایع دستی این منطقه همواره به دلیل ظرافت، زیبایی و استفاده هنرمندانه از مواد خام اولیه از جایگاه ویژه ای در میان گردشگران و مسافران داخلی و خارجی با اقبال مواجه بوده و این در حالی است که به دلیل نبود بازارچه های صنایع دستی و همچنین نبود حمایت های لازم از این صنعت قدیمی در این استان مرزی، بسیاری از صنایع دستی این منطقه به دست فراموشی سپرده شده و بسیاری دیگر رفته رفته جایگاه خود را از دست داده است.

در همین راستا یکی از بانوان هنرمند سوزن دوز قدیمی در این استان با اشاره به مشکلاتی که با آن دست و پنجه نرم می کند، اظهار داشت: با وجود تجارب زیادی که در این رشته به دست آورده و حتی در جشنواره های مختلف صنایع دستی در کشور حائز رتبه های برتر شده ام دیگر رغبتی برای ادامه فعالیت در این بخش ندارم.«شهرکی» افزود: در سیستان و بلوچستان استعدادهای بسیار مناسبی در زمینه هنرهای دستی وجود دارد اما هیچ حمایتی از آن ها صورت نمی گیرد و اگر هنوز افرادی به فعالیت در این بخش ادامه می دهند به دلیل عشق و علاقه ای است که به هنرهای دستی دارند وگرنه هیچ انگیزه ای برای کار نمانده است.وی اظهار داشت: با این که چندین سال است که در تولید صنایع دستی به صورت حرفه ای مشغول به کار هستم اما بیمه نشده ام و در مجموع باید بگویم کسی از این قشر زحمت کش حمایت نمی کند.یک شهروند اصفهانی که برای خرید صنایع دستی به زاهدان سفر کرده است، گفت: توسط رسانه ها متوجه وجود صنایع دستی زیبا و بی بدیل سیستان و بلوچستان شدم بنابراین به سیستان و بلوچستان سفر کردم. «احمدی» افزود: با این حال متوجه شدم در این استان بازارچه خرید و فروش صنایع دستی وجود ندارد. وی اظهار داشت: این موضوع نشان می دهد برای معرفی توانایی های هنری و دستی استان متولی مشخصی وجود ندارد.یکی دیگر از هنرمندان سکه دوز این استان گفت: از صنعت گران به صورت کاربردی و اجرایی حمایت نمی شود. «لطفی» افزود: مشکل بزرگ دیگر این بخش در استان، نبود بازارچه فروش برای صنایع دستی است.وی اظهار داشت: باید تسهیلاتی در اختیار هنرمندان قرار گیرد تا بتوان این صنایع را در استان به طور چشمگیری رونق داد در صورتی که فقط وعده و وعید داده می شود. چه بسا در آینده نزدیک شاهد فراموشی هنرهای دستی در این استان هنرخیز باشیم. 

یک کارشناس فرهنگی نیز گفت: اگر صنایع دستی سیستان و بلوچستان مورد توجه قرار گیرد با توجه به آن که از غنای فرهنگی لازم و ظرافت ویژه ای برخوردار است می تواند به یکی از اقلام صادراتی به داخل کشور و حتی کشورهای همسایه و اروپایی تبدیل شود. «حمیدی» افزود: یکی از عواملی که شاید باعث مهجور ماندن صنایع دستی این استان شده است عرضه صنایع دستی استان های دیگر از جمله همدان به صورت عمده در غرفه ها و فروشگاه ها و بازارهای این استان است.

وی اظهار داشت: این استان با ساماندهی صنعت گران و راه اندازی بازارچه های صنایع دستی می تواند جایگاه صنایع دستی خود را تثبیت کند چرا که در حال حاضر صادرات صنایع دستی استان های دیگر به این استان یکی از عوامل فراموشی صنایع دستی سیستان و بلوچستان محسوب می شود. سرپرست معاونت صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری سیستان و بلوچستان هم در همین رابطه گفت: در حال حاضر بازارچه خاصی برای فروش صنایع دستی نداریم ولی مطالعه برای احداث بازارچه انجام شده و مجری طرح نیز دانشگاه سیستان و بلوچستان است.

«یحیی دانش» افزود: ظرفیت موجود برای ایجاد بازارچه در بیشتر شهرستان های استان وجود دارد ولی ایجاد بازارچه در زاهدان به خاطر موقعیت جغرافیایی، مرکز استان بودن، وجود صنعت گران و عوامل دیگر امکان پذیرتر به نظر می رسد.وی تصریح کرد: حضور صنعت گران هنرهای دستی در بازارچه های خرید و فروش تولیدات خود باعث رونق و افزایش بازدیدکنندگان و در نتیجه افزایش فروش محصولات می شود.وی اضافه کرد: در این شرایط فعالان بخش صنایع دستی می توانند از تسهیلات و حمایت های اجرایی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بهره مند شوند که در حال حاضر به دلیل نبود تمرکز لازم بسیاری از صنعت گران با مشکلات مالی و نبود تسهیلات حمایتی مواجه هستند که این امر سبب تغییر شغل عده ای از آنان و روی آوردن به دیگر مشاغل شده است.وی گفت: براساس برنامه ریزی های صورت گرفته قصد داریم صنایع دستی این استان هنرخیز و هنرپرور از حالت رکود فعلی خارج شود.